Аслан

Аслан   Аҧхьажәа Асдан даараӡа идуу ҧстәуп, уи Африкеи, Азиеи инхоит. Амала аслан абара даҽа тәылак аҟынгьы ишәылшоит: Уи азоопарк аҟны инхоит. Асланқәагьы еиуеиҧшым ахкқәа ыҟоуп. Ҳарҭ асланқәа ххыкк ҳдыруеит: · 1. Африкатә асавантә аслан; · 2. Африкатә абнатә аслан; · 3. Азиатә аслан. Африкатә асавантә аслан Африкатә асавантә аслан даараӡа идууп, уи аҧышә, ахаҧыци еиҳа илаҟәны иҟоуп, ирхәоуп. Африкатә абнатә аслан Африкатә абнатә аслан ахаҧыцқәа еиҳа ииашоуп, аҩада ирхоуп. Азиатә аслан Азиатә аслан хыхь ҳазлацәажәаз аҩба рацкьыс еиҳа ихәыҷуп. Уи алымҳақәеи, аҧышәи еиҳа ихәыҷуп. Асланқәа рыххкык уахынла еиҳа активра рымоуп, ҽынла ацкьыс. Ҽынла аслан аҧсы ашьоит ма ицәоуп. Абзиа бара змоу аслан Асланқәа дара дара реигәаҧхара азы аритуалқәа рымоуп. Аҧҳәыс аслан зкьысра ҟамло ауп, уи лҽаргәарҧхара даараӡа иуадаҩуп. Убри аҟнытә даараӡа ирацәоуп абзиабара змоу ахаҵа асланқәа. Асланқәа рыҿиара Аслан иҧстәы заҵәуп, 2 шықәса, 22 мза мгәала ахылҵ ныҟәызгож ианилак аслан хәыҷы 100 кылак аҟнынӡа иҟоуп. Аслан ҧшқа Аслан аҧшқа анилак, ан еснагь уи аҟны иҟоуп, иааннажьуам, бзиа иабоит, иахылаҧшуеит, акыка аҿанаҵоит. Зны -зынла аҩыза асланқәа ирзааннажьуеит, иара ахаҭа ибзианы аҳацкьын афарц азы. Ахуылбыҽхан аслан хәыҷы азы ахш рацәаны еизнагоит. Ахаҵа аслан 12 шықәсанӡа ан аҟны иҟоуп, нас хазы анхара иалагоит. Аҳәса аслан еснагь ан аҟны иҟоуп. Аслан атрадициақәа Асланқәа даараӡа атрадициа ала инхо ҧстәқәоуп, урҭ акыр иҟәышу, ацәанырра змоу роуп. Урҭ еиҩызцәоуп, еицны иныҟәоит. Аҳәса еснагь агәыҧ аҟны иҟоуп, аҳацкьынфара еиццоит, аӡыжәра, афатә еиҩыршоит. Ахацәа асланқәа, иахьынӡахәыҷу ранацәа рҟны иҟоуп, нас хазы рымацара идәықәлоит. Ахылҵ анацәа роуп ирхылаҧшуа, абацәа ракум. Асланқәа адгьылҵысреи, ацунами аныҟало рдыруеит, иаразнак дара дара адырра реибаҭоит, нас зегьы еицны ишәарҭам аҭыҧ ахь ицоит. Аслан ажәра Аслан 60-80 шықәса аҧсы ҭоуп. Ианажәлака иҧсуеит. Уаанӡа ичымазаҩхоит, ииоит. Усҟан уи рбарц егьырҭ асланқәа азениуеит. Уи агәыҧ асланқәа рҩыза ачымазара даараӡа хьаас иҟарҵоит. Аслан анҧсуа, уи апату азы егьырҭ асланқәа ҿымҭ игылоуп, нас анышә иарҭоит. Анышә ҭыржаауеит, хыхь анышәи абыҕьқәеи ақәырҧсоит. Аслан ақьашана зегьы пату ақәырҵоит: уи ианавсуа ҿымҭ рхы ларҟәны иавсуеит асланқәа. Иқәыӡӡахьоу асланқәа Уажәы асланқәа ххкык роуп иҟоу, аха уаанӡа урҭ рхыҧхьаӡара акыр ирацәан, асланқәа 40 хкы ыҟан. Урҭ анаҟәоу аамҭа ҟалаанӡа инхон. Аҳауа аҧсахра рзырхымгеит, иҭахит. Иқәыӡӡаз асланқәа ируакуп Амамонт. Уи даараӡа иауыз ахахәы ақәын. Иахьатәи асланқәа ахахәы занӡагьы ирықәӡам. Амамонт еиҳа иауыз аҧышәи, ахаҧыци аман, иахьатәи аслан аасҭа. Мамонтк 12 тонн аҟнынӡа иакапануан. Амамонтқәа зегьы еицықәымӡӡааит. Шьоукы 1700 шықәсанӡа ирычҳаит, уи аамышьҭахь урҭ уаҳа аӡәыгьы имбацт. Идыру асланқәа Аслан ахатәы ҧсҭазаара ахала иалнахоит, аха уи ауаҩы ианиклагь инаркны уаҳа мҩа азаанхом, ауаа рыҟны инхалар ауп. Ҩсланк ҷыдала идыру роуп ауаа рылшарала. Урҭ ахьыӡқәагьы рырҭит ауаа: Џьамбои, Топси. Џьамбо Џьамбо Африкатә асавана аслан акун, 1961 шықәсазы уи Судан иит, даараӡа ишыхәҷыз Парижҟа иргит. Ҧыҭрак аамышьҭахь Лондонтәи азоопарк ахь ииаргеит. Париж уи зегьы даараӡа бзиа ирбит. Ахәыҷқәа Џьамбо рбарц азы лассы иазнеилон. Џьамбогьы урҭ даараӡа бзиа иабон, иақәыртәаны иланагаҩанагон. Азоопарк ахьчаҩы лассы Џьамбо ависки аиыржәуан, избанзар игәы иаангон, аслан агәабзиаразы виски даараӡа иахәарҭоуп ҳәа. Нас Џьамбо Америка ирҭиит, уи агара аамҭа анааи, ахәыҷқәа даараӡа рылахь еиқәылеит. Зқьҩыла ахәыҷқәа асаламшәҟәы лзырыҩҩит Англиатә аҳкуажә, илыҳәеит аслан Англиа иаанрыжьырц азы. Аха рыҳәара намӡеит. Џьамбо Америкаҟа иргит. Уаҟа уи зегьы еиҳа бзиа ирбо иалагеит. Зегьы игәыдыркылон, бзиа ирбон иҧсаанӡа. Аслан адәыҕба иаахеит, уи аамышьҭахь изалымгеит. 24 шықәса ахыҵуан ианҧсуаз. Топс Топс даараӡа идуыз, иҟәыҕаз аслан акун, азоопарк аҟны инхон. Уи аҧсра ала идырхеит. Топс даараӡа иҕәҕәаны иахьдырхәит. Аҭҵаарадырҩцәа аӡәы, Томас Едисон аҧстәы ахьырхәразы иҷыдаз мҩак иӡбит: уи афымца мчыхара ала ишьуан, ауаҩы цәгьарак изызуз аҧстәқәа. Топси уи иоуп изшьыз. Топси хҩык ауаа ацҟьеит. Урҭ ахҩык дрылан уи азыҟазҵозгьы, уи Топс амца зкыз апапрос аҿеиҵеит, нас уи агәаҟра дахәаҧшларц азы. Топс даараӡа игәаҟит, азыҟаҵаҩы дашьит. Уи ииашыны уи азы ауп дзахьнархәыз. Топс зны ашҳам змаз амарковь аҿарҵит, нас афымца мчыхара ду алшарала аҧсы ахырхит. Аҧшьҭахьажәа Асланқәа иҭынчу, ҧырхага ҟазымҵо ҧстәқәоупж акгьы рзумуыр, даргьы иуҧырхагам. Аха аслан аргәаара ишәарҭоуп, уи арыцҳашьара аздыруам, ауаҩы дашьыр алшоит. Гәырҕьарала ус еиҧш иҟоу ахҭысқәа даараӡа имаҷуп. Еиҳарак асланқәа ауаа рҩызцәа роуп.